Onderstaand een overzicht van activiteiten welke momenteel bekend zijn inzake de viering van 80 Jaar Vrijheid in de gemeenten Purmerend en Beemster.

80 Jaar Vrijheid in Purmerend

Wandelen langs oorlogshistorie in Purmerend

Eén van de activiteiten die het Waterlands Archief dit jaar ontwikkelt in het kader van 75 jaar vrijheid, is een digitale wandelroute. De wandelroute voert…

Expositie 80 Jaar Vrijheid in beeld

80 Jaar Vrijheid in beeld Dit jaar vieren we dat het noorden van Nederland 80 jaar geleden bevrijd werd van de Duitse bezetter. Het zuiden…

Expositie 80 jaar Vrijheid Waterlands Archief

Expositie 80 Jaar vrijheid In het kader van de viering van 80 Jaar vrijheid heeft het Waterlands Archief een expositie ingericht in de studiezaal en…

Purmerend

Expositie 80 jaar Vrijheid Waterlands Archief

Expositie 80 Jaar vrijheid

In het kader van de viering van 80 Jaar vrijheid heeft het Waterlands Archief een expositie ingericht in de studiezaal en Nieuwenhuijzenzaal. Veertien verschillende onderwerpen uit de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog worden in woord en beeld gepresenteerd. Onder andere de mobilisatie van 1939, de Duitse inval en eerste Waterlandse slachtoffers van de oorlog, waaronder Edammer Jacob Tromp die op de dag van de Duitse inval sneuvelde, de Jodenvervolging, invoering van het persoonsbewijs, de arbeidsinzet, het verzet, de hongerwinter en bevrijding. Ook is aandacht voor bevrijdingsfeesten en herdenken.

Problemen met klederdracht
In de veertien ingerichte vitrines liggen bronnen uit onder andere gemeentearchieven, particuliere archieven en onze beeldcollectie. Wat dat laatste betreft is er bijvoorbeeld een foto te zien van militairen uit Landsmeer en Watergang die werden opgeroepen voor de mobilisatie en foto’s die Purmerender Jan ten Cate maakte van de onderwaterzetting van Beemster. Bijzonder is ook het document met pasfoto’s van Volendamse vrouwen die vanwege hun klederdracht protesteerden tegen de verplichte pasfoto ‘zonder hoofdbedekking’ op het door de bezetter ingevoerde persoonsbewijs.

Februaristaking in Wormer
Uit het gemeentearchief van Wormer wordt een schrijven van papierfabriek Van Gelder Zonen getoond vanwege stakend personeel op 26 februari 1941 als reactie op de staking tegen de Jodenvervolging in Amsterdam op 25 en 26 februari. Bij de vitrine over de Jodenvervolging is er aandacht voor Meijer (Nathan) Polak en zijn gezin uit Amsterdam. Polak was directeur van gymnastiekvereniging Volharding. Hij dook met zijn gezin onder aan de Melkweg; alleen zijn vrouw overleefde de oorlog…

Honger in Ilpendam
In de laatste winter, die de oorlogsgeschiedschrijving is ingegaan als de Hongerwinter, werd (ook) hongergeleden in Ilpendam. De inwoners stuurden een indringende brief aan hun burgemeester. ‘Hier is honger’, schreven zij, en hoopten op hulp, bijvoorbeeld in de vorm van het bekende Zweedse wittebrood. Bakker Goïnga uit Zuidoostbeemster was één van de vele bakkers die deze broden, gebakken van meel uit Zweden, uit zijn oven haalde. De Waterlandse bevolking, inclusief de Ilpendammers, moet reikhalzend hebben uitgekeken naar deze broden én de voedseldroppings die begin mei 1945 boven onze omgeving plaatsenvonden, vlak voor de bevrijding.

Praktische info:
Vanaf 4 maart gratis te bezichtigen
Dinsdag, woensdag en donderdag tussen 9 en 17 uur
Wielingenstraat 75, 1441 ZN Purmerend

© Waterlands Archief

Expositie 80 Jaar Vrijheid in beeld

80 Jaar Vrijheid in beeld

Dit jaar vieren we dat het noorden van Nederland 80 jaar geleden bevrijd werd van de Duitse bezetter. Het zuiden was een jaar eerder bevrijd. In de komende periode zijn er in de gemeente verschillende activiteiten rond dit thema, voor jong en oud(er).

Fotopresentatie Tweede Wereldoorlog in Purmerend en Beemster
Ter ere van de herdenking van 80 Jaar Vrijheid is vanaf dinsdag 1 april in de hal van het Stadhuis van Purmerend een doorlopende presentatie te zien. De presentatie toont foto’s en afbeeldingen van bijzondere documenten uit het Waterlands Archief over de Tweede Wereldoorlog in Purmerend en Beemster. Een foto is van Duitse militairen in Purmerend die in het voorjaar 1940 in Café Het Paradijs aan de Neckerdijk hun intrek namen. Een mede-soldaat maakte deze foto in de Nieuwstraat, tegenover het huidige gebouw van de ING Bank.

Maarten Oortwijn brengt Oorlog in beeld
De Purmerendse kunstenaar Maarten Oortwijn (1912-1996) tekende en schilderde over vele onderwerpen. Ook de oorlogsjaren bracht hij in mooie prenten en tekeningen treffend in beeld. Het Waterlands Archief heeft een selectie gemaakt uit zijn ‘oorlogs’werk en een expositie ingericht in de hal van het stadhuis van Purmerend. Het Waterlands Archief bewaart meer dan 4000 foto’s, prenten en tekeningen van Oortwijn. De expositie is samengesteld door het Waterlands Archief en is tot 28 mei 2025 te zien tijdens de openingstijden van het stadhuis.

© Duitse soldaten in Purmerend, 1940, Waterlands Archief.

 

Wandelen langs oorlogshistorie in Purmerend

Eén van de activiteiten die het Waterlands Archief dit jaar ontwikkelt in het kader van 75 jaar vrijheid, is een digitale wandelroute. De wandelroute voert langs negentien locaties in het centrum van Purmerend, die een link hebben met de Tweede Wereldoorlog.

De wandelroute kent negentien punten, verspreid over circa 2 kilometer. Deze plekken vertellen niet alleen over de grote gebeurtenissen in de periode 1940-1945, maar ook de kleinere ‘verhalen’. De route begint en eindigt op de Kaasmarkt bij het Purmerends Museum, dat als stadhuis in de oorlog een grote rol speelde. In de route wordt ingegaan op de burgemeesters die aan het roer stonden in de stad. Andere onderwerpen zijn bijvoorbeeld de onderduikgeschiedenis van de Joodse broers Meijer en Simon van der Sluis, de NSB in de stad, het verzet en hun daden, de rol van bijzondere gebouwen zoals De Doele, Villa Clementine en Villa Houtheuvel, de gaarkeuken en beide ziekenhuizen. Maar ook de bevrijding en het herdenken van de oorlog komen aan bod.

© Villa Clementine in Purmerend. Collectie Waterlands Archief


De wandelroute Tweede Wereldoorlog in centrum Purmerend is te vinden op de website Waterland op de Kaart, onder Wandel- en fietsroutes. De route kan ook met de mobiel worden gelopen en is voorzien van een plattegrond. Wie (nog) meer wil weten over de oorlog in Purmerend kan op dezelfde website ook kijken bij het thema Tweede Wereldoorlog in Purmerend, waarin tientallen bronnen zijn opgenomen.
Bron: Waterlands Archief