Arbeidsinzet
Onderdeel van de jaarlijkse dodenherdenking in Purmerend is de Stille Tocht naar het gedenkteken aan de Jaagweg. Op deze plek werden A.J.J. Breetveld uit Tiel, J.P. Schipper uit Amsterdam en K. de Graaf uit Den Haag op 15 december 1944 doodgeschoten.
Tijdens de Hongerwinter van 1944 lagen vijfhonderd balen suiker opgeslagen op de zolder van melkfabriek Hollandia aan de Jaagweg. Er was een enorm gebrek aan alles en zelfs op de bon was geen suiker meer te krijgen.
Om de Duitse Wehrmacht te bevoorraden kreeg de fabriek opdracht vanuit het hoofdkantoor om vierhonderd balen suiker te verschepen naar Vlaardingen. Het moest in het geheim gebeuren om eventuele aanslagen van het verzet te voorkomen.
Dolle Dinsdag is een term uit de Tweede Wereldoorlog als aanduiding voor dinsdag 5 september 1944. Op die dag speelden zich in heel Nederland emotionele taferelen af naar aanleiding van de berichten dat het land nu elk moment bevrijd kon worden van de Duitse bezetting. De geallieerden hadden namelijk in de voorgaande dagen in hoog tempo terrein gewonnen.
Op 4 augustus 1944 (de dag dat de familie Frank en andere onderduikers uit het achterhuis aan de Prinsengracht in Amsterdam werden gehaald) werden er in Purmerend en in de Beemster 2 mensen vermoord. Het waren Johannes Kolijn, wonende aan het Venediën 9 te Purmerend en Dirk Ubbels wonende aan de Oostdijk in de Beemster.
De daders waren twee mannen geweest, die er snel in een auto met nog 2 medeplichtigen vandoor gingen. Na de oorlog (23 april 1947) verklaarde de Duitse SD-er Hans Ernst Harders, dat er in 1943 een speciaal commando was gevormd om aanslagen van het verzet te beantwoorden. Deze moordactie kreeg de codenaam “Silbertanne Aktion”.
Bij de moorden werden meestal Engelse wapens en patronen gebruikt. Het moest er dan op lijken dat het verzet deze moorden zou hebben gepleegd. Totaal 56 Nederlandse burgers kwamen door zo’n Silbertanne Aktion om het leven. Tegen één gedode NSB-er werden drie onschuldige burgers gedood.
In de nacht van 6 op 7 maart 1945 werd bij de buurtschap Woeste Hoeve in Apeldoorn per ongeluk een "aanslag" gepleegd op Hanns Albin Rauter. Hoewel deze aanslag niet in Purmerend plaats vond, waren de uiteindelijke gevolgen - ook voor Purmerend - verschrikkelijk.